لک ملاسما یک نوع از لک‌های پوستی است که اغلب به صورت لکه‌های قهوه‌ای یا خاکستری بر روی صورت ظاهر می‌شود. این نوع لک‌ها معمولاً در نواحی مانند گونه‌ها، پیشانی، بینی و بالای لب بیشتر دیده می‌شوند. ملاسما به ویژه در زنان، به خصوص در دوران بارداری، بسیار رایج است و به همین دلیل به آن “ماسک بارداری” نیز گفته می‌شود. در این مقاله به بررسی علل ایجاد لک ملاسما، روش‌های درمانی و راه‌های پیشگیری از آن می‌پردازیم.
علت لک ملاسما
ملاسما اغلب به دلیل تغییرات هورمونی در بدن ایجاد می‌شود. تغییرات هورمونی ناشی از بارداری، مصرف قرص‌های ضد بارداری یا هورمون درمانی می‌توانند منجر به افزایش تولید ملانین در پوست و در نتیجه ایجاد لک ملاسما شوند. علاوه بر عوامل هورمونی، قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید نیز یکی از عوامل مهم در ایجاد و تشدید ملاسما است. اشعه ماوراء بنفش خورشید باعث تحریک سلول‌های ملانین‌ساز پوست می‌شود که منجر به ایجاد لک‌های تیره می‌گردد. عوامل ژنتیکی نیز در این میان نقش دارند، به طوری که اگر یکی از والدین دچار ملاسما باشد، احتمال بروز این مشکل در فرزندان نیز بیشتر است.
روش‌های درمان لک ملاسما
درمان لک ملاسما می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، اما خوشبختانه روش‌های متعددی برای مدیریت و کاهش این لک‌ها وجود دارد. در اینجا به برخی از موثرترین روش‌های درمانی می‌پردازیم:
کرم‌های روشن‌کننده:
استفاده از کرم‌هایی که حاوی مواد فعال مانند هیدروکینون، کوجیک اسید، یا آربوتین هستند می‌تواند به کاهش ظاهر لک‌های ملاسما کمک کند. این محصولات با مهار تولید ملانین در پوست، به روشن شدن لک‌ها کمک می‌کنند. استفاده از کرم‌هایی که حاوی مواد فعال مانند هیدروکینون، کوجیک اسید، یا آربوتین هستند می‌تواند به کاهش ظاهر لک‌های ملاسما کمک کند.
لایه‌برداری شیمیایی:
لایه‌برداری شیمیایی با استفاده از اسیدهای میوه یا اسیدهای لاکتیک می‌تواند سلول‌های مرده پوست را از بین ببرد و به تدریج لک‌ها را روشن‌تر کند.
لیزر درمانی:
لیزر یکی از روش‌های مدرن برای درمان ملاسما است که با هدف قرار دادن ملانین اضافی در پوست، به کاهش لک‌ها کمک می‌کند. اما باید توجه داشت که لیزر ممکن است برای همه انواع پوست‌ها مناسب نباشد و ممکن است موجب تحریک یا تیره‌تر شدن لک‌ها در برخی افراد شود.
میکرونیدلینگ:
این روش با تحریک کلاژن‌سازی و تجدید ساختار پوست، می‌تواند به کاهش ظاهر ملاسما کمک کند. میکرونیدلینگ همراه با سرم‌های روشن‌کننده معمولاً نتایج بهتری دارد. میکرونیدلینگ با تحریک کلاژن‌سازی و تجدید ساختار پوست، می‌تواند به کاهش ظاهر ملاسما کمک کند.
محافظت در برابر آفتاب:
استفاده از کرم‌های ضد آفتاب با SPF بالا و محافظت در برابر اشعه‌های UVA و UVB یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که می‌توان برای پیشگیری و کاهش لک‌های ملاسما انجام داد. استفاده از ضد آفتاب باید به صورت روزانه و حتی در روزهای ابری انجام شود. 
راه‌های پیشگیری از لک ملاسما
پیشگیری از ملاسما می‌تواند به سادگی از طریق مراقبت‌های مناسب از پوست انجام شود. در اینجا چند نکته کلیدی برای پیشگیری از این مشکل پوستی آورده شده است:
-استفاده روزانه از ضد آفتاب:یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای جلوگیری از ملاسما، استفاده مداوم و صحیح از کرم ضد آفتاب با SPF حداقل ۳۰ است.
– پرهیز از قرار گرفتن در معرض آفتاب: در ساعات اوج تابش آفتاب (بین ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر) از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید خودداری کنید.
– استفاده از محصولات مراقبتی مناسب:از محصولات مراقبتی پوست که حاوی مواد ملایم و غیرتحریک‌کننده هستند استفاده کنید و از مصرف محصولات حاوی الکل، سولفات‌ها و دیگر مواد تحریک‌کننده بپرهیزید.
– مدیریت هورمون‌ها: در صورت مصرف داروهای هورمونی، با پزشک خود در مورد خطرات احتمالی مشورت کنید و در صورت لزوم، از روش‌های جایگزین استفاده کنید.
لک ملاسما مشکلی رایج اما قابل مدیریت است که با توجه به راهکارهای ذکر شده می‌توان تا حد زیادی آن را کنترل و کاهش داد. مراقبت مداوم از پوست و مشورت با متخصص پوست بهترین راه برای مدیریت و درمان این نوع لک‌های پوستی است.
سوالات متداول لک ملاسما: علت، درمان‌ها و پیشگیری از آن
1. آیا ملاسما به طور کامل قابل درمان است؟
درمان کامل ملاسما به ندرت امکان‌پذیر است، اما با استفاده از روش‌های درمانی مختلف می‌توان به کاهش چشمگیر لک‌ها دست یافت. معمولاً درمان ملاسما به صورت بلندمدت و با ترکیب چندین روش مانند کرم‌های روشن‌کننده، لیزر و محافظت در برابر آفتاب انجام می‌شود.
2. آیا ملاسما فقط در زنان بروز می‌کند؟
خیر، ملاسما می‌تواند در مردان نیز بروز کند، اگرچه این مشکل در زنان به دلیل تغییرات هورمونی رایج‌تر است. مردان نیز در صورت قرار گرفتن مکرر در معرض نور خورشید و یا تغییرات هورمونی ممکن است دچار ملاسما شوند.
3. آیا استفاده از لیزر درمانی برای ملاسما عوارض دارد؟
لیزر درمانی می‌تواند برای برخی افراد مؤثر باشد، اما عوارضی مانند تحریک پوست، قرمزی و حتی تیره‌تر شدن ملاسما نیز ممکن است رخ دهد. انتخاب نوع لیزر و تنظیمات مناسب آن باید توسط پزشک متخصص و با توجه به نوع پوست و شدت ملاسما انجام شود.
